Το διαζύγιο, ως μια μετάβαση στη ζωή τη οικογένειας που χαρακτηρίζεται από δομικές, διαδικαστικές και κοινωνικο-συναισθηματικές αναδιοργανώσεις, επηρεάζει, αναπόφευκτα, όλα τα μέλη της οικογένειας.

Ωστόσο, όταν στην οικογένεια υπάρχουν παιδιά, κύριο μέλημα όλων είναι πώς να τα προστατέψουν καλύτερα από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η κατάσταση αυτή στην ψυχική τους υγεία.

Πώς επηρεάζεται το παιδί με το διαζύγιο των γονέων

Το παιδί γίνεται, ξαφνικά, μάρτυρας της διάλυσης της δέσμευσης και της αγάπης μεταξύ των γονιών του, αναγκάζεται να μοιράσει τη ζωή του ανάμεσα σε δύο σπιτικά καθώς και να συνηθίσει την απουσία του ενός γονέα, ενώ μένει με τον άλλον.

Ωστόσο, οι ψυχολογικές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει έπειτα από το διαζύγιο των γονιών του, δεν προκύπτουν πάντα από το διαζύγιο, αυτό καθ’ αυτό, αλλά από τη λειτουργικότητα της οικογένειας μετά από το γεγονός αυτό.

Δηλαδή, η ποιότητα της αλληλεπίδρασης των γονέων μεταξύ τους, όσον αφορά στα γονεϊκά τους καθήκοντα απέναντι στο παιδί, αποτελεί σημαντικό παράγοντα της προσαρμογής του παιδιού στη νέα αυτή κατάσταση. Το ίδιο και η ποιότητα της σχέσης του κάθε γονέα με το παιδί ξεχωριστά.

Άλλοι στρεσογόνοι παράγοντες που δυσχεραίνουν την προσαρμογή του παιδιού μπορεί να είναι η αλλαγή σπιτιού ή σχολείου, οι οικονομικές δυσχέρειες, αλλά και κάποια νέα σχέση ή οικογένεια που μπορεί να ξεκινήσει ο καθένας από τους δύο γονείς.

Επίσης, έπειτα από ένα διαζύγιο ο κάθε γονέας ενδέχεται να είναι λιγότερο διαθέσιμος στο παιδί. Κι αυτό είτε επειδή είναι απορροφημένος με τα δικά του προβλήματα, αναφορικά με το διαζύγιο, είτε επειδή έχει φύγει από το σπίτι που μένει το παιδί, είτε επειδή έχουν αυξηθεί, πλέον, οι υποχρεώσεις του, για να υποστηρίξει μόνος του οικονομικά τον εαυτό του και το παιδί.

Όλα αυτά αποτελούν νέες προκλήσεις στις οποίες όλα τα παιδιά είναι ευαίσθητα, άσχετα αν κάποια προσαρμόζονται ευκολότερα κι άλλα δυσκολότερα, και οι αντιδράσεις τους ποικίλλουν ανάλογα με το αναπτυξιακό τους επίπεδο.

Διαζύγιο: Οι επιπτώσεις στα μικρά παιδιά

– Ένα διαζύγιο, συνήθως, εντείνει την εξάρτηση του μικρού παιδιού από τους γονείς του, ενώ επιταχύνει την ανεξαρτητοποίηση του εφήβου. Κι αυτό γιατί τα μικρότερα παιδιά είναι, εκ των πραγμάτων, πιο εξαρτημένα από τους γονείς, όσον αφορά στη φροντίδα και στην κοινωνικοποίησή τους. Αντίθετα, οι έφηβοι είναι πιο αυτόνομοι και διαφοροποιημένοι από τους γονείς, και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής τους ζωής βρίσκεται εκτός της οικογένειας.

διαζυγιο
Τα μικρότερα παιδιά, πολλές φορές, επιμένουν να ελπίζουν ότι οι γονείς τους θα είναι ξανά μαζί.

– Το διαζύγιο των γονέων διαταράσσει την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη του μικρού παιδιού προς αυτούς. Κι αυτό γιατί μπορεί να μην καταλαβαίνει τι γίνεται και για ποιον λόγο, μπορεί να αρχίσει να ανησυχεί για τις αλλαγές που θα επέλθουν στην καθημερινότητά του, για το αν θα συνεχίσουν να το αγαπούν, αφού έχουν σταματήσει να αγαπιούνται οι ίδιοι, και αν θα το ξεχάσει ο γονέας που θα φύγει από το σπίτι. Συχνά, ανησυχεί, επίσης, ότι φταίει αυτό το ίδιο για τον χωρισμό των γονιών του, με αποτέλεσμα να είναι επικριτικό προς τον εαυτό του.

– Τα μικρότερα παιδιά, πολλές φορές, επιμένουν να ελπίζουν ότι οι γονείς τους θα είναι ξανά μαζί, ενώ οι έφηβοι το αποδέχονται πολύ πιο γρήγορα. Κι ενώ πολλοί γονείς προσπαθούν να βρίσκονται συχνά μαζί «για το καλό του παιδιού», στην πραγματικότητα, μπορεί να καθυστερούν την προσαρμογή του στο διαζύγιο, αφού του τροφοδοτούν τις ελπίδες ότι μπορεί να είναι ξανά μαζί. Φυσικά και αυτό δεν είναι απαγορευτικό για να βρίσκονται όλοι μαζί, ωστόσο θα πρέπει να σιγουρέψουν οι γονείς, πρώτα, ότι είναι ξεκάθαρη η κατάσταση και οι προθέσεις τους στο παιδί.

– Λόγω των παραπάνω, τα μικρά παιδιά, συνήθως, παλινδρομούν εκδηλώνοντας συμπεριφορές που αντιστοιχούν σε μικρότερη, από τη δική τους, ηλικία, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν τη φροντίδα των γονέων ή και να τους ενώσουν ξανά.

Διαζύγιο: Οι επιπτώσεις στους εφήβους

– Αντίθετα, οι έφηβοι εμφανίζουν πιο επιθετικές αντιδράσεις, κι αυτό γιατί θεωρούν ότι οι γονείς «απέτυχαν» να κρατήσουν ενωμένη την οικογένεια που δημιούργησαν με δική τους ευθύνη. Είναι πιθανό, επίσης, να κατηγορούν έναν από τους δύο γονείς περισσότερο για τη διάλυση του γάμου.

Μπορεί να αρχίσουν να υποτιμούν τις αξίες της δέσμευσης, της αγάπης και της οικογένειας, να αγνοούν κάθε μορφή πειθαρχίας, να αρχίσουν να φέρονται πιο εγωιστικά, και να αποστασιοποιηθούν από τους γονείς.

Σκέφτονται ότι εφόσον οι γονείς τους έβαλαν τον εαυτό τους πάνω από την οικογένεια και δεν δίστασαν να πληγώσουν το παιδί τους, τότε και το παιδί μπορεί να τους κάνει το ίδιο.

Η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή

Φυσικά, η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, τα παιδιά μπορεί και να ανακουφιστούν από τον χωρισμό των γονέων, αν αυτό συνεπάγεται λιγότερους καβγάδες, βία και αρνητικό κλίμα στο σπίτι.

Σε γενικές γραμμές, έπειτα από ένα διαζύγιο το αρνητικό κλίμα μεταξύ των γονέων και η δυσλειτουργική τους συνεργασία, όσον αφορά στον γονεϊκό τους ρόλο απέναντι στο παιδί, έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση διαφόρων προβλημάτων.

Εξωτερικευμένων προβλημάτων συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα και αντιδραστικότητα, εσωτερικευμένων προβλημάτων, όπως κατάθλιψη και άγχος, μείωση της ακαδημαϊκής επίδοσης, και διάσπαση προσοχής.

Μακροπρόθεσμα, έχουν παρατηρηθεί κι επιπτώσεις στις ερωτικές σχέσεις που αναπτύσσουν τα παιδιά κατά την εφηβεία και την ενήλικη ζωή τους, καθώς τείνουν να εμφανίζουν δυσκολίες στη συναισθηματική εγγύτητα και στην ικανότητα επίλυσης προβλημάτων με τον σύντροφό τους.

Συστάσεις

Διατηρήστε ειρηνικό κλίμα

Οι έντονες διαμάχες μεταξύ των γονέων αυξάνουν τη δυσφορία των παιδιών. Εκδηλώσεις εχθρότητας με φωνές, βία και απειλές μες στο ζευγάρι έχουν συσχετιστεί με εμφάνιση προβλημάτων συμπεριφοράς στα παιδιά. Προσπαθήστε να διαχωρίσετε τις συζυγικές σας διαφορές από τα γονεϊκά σας καθήκοντα.

Συνεργαστείτε και υποστηρίζετε ο ένας τον άλλον στον γονεϊκό σας ρόλο, και συμφωνήστε σε μια κοινή γραμμή, όσον αφορά στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών και στη διαχείριση διαφόρων θεμάτων που τα αφορούν.

Αλλά ακόμη κι αν δεν μπορείτε να έρθετε σε συμφωνία με τον άλλο γονέα, μην αναλώνεστε στο να επικρίνετε ό,τι κάνει, αλλά εστιάστε την προσοχή σας σε ό,τι μπορείτε να κάνετε εσείς.

Κι αν το παιδί προσπαθήσει να σας συγκρίνει, μπορείτε να του πείτε, απλά, ότι στο σπίτι σας ισχύουν διαφορετικοί κανόνες απ’ ό,τι στο σπίτι του άλλου γονέα.

διαζύγιο
Διατηρήστε ειρηνικό κλίμα.

Μη βάζετε το παιδί στη μέση

Αποφύγετε να ζητάτε από το παιδί να πάρει το μέρος κάποιου από τους δυο σας ή να στραφεί εναντίον του άλλου γονέα ή να του μεταφέρει μηνύματα εκ μέρους σας. Το γεγονός ότι εσείς δεν τα πηγαίνετε καλά, πλέον, με τον άλλο γονέα δεν σημαίνει ότι και το παιδί δεν πρέπει να τα πηγαίνει καλά μαζί του.

Είναι σημαντικό να νιώθει άνετα να έχει καλή σχέση και με τους δυο σας, χωρίς τύψεις. Μπορεί να σας δελεάζει, πολλές φορές, η ιδέα να προσπαθείτε να φαίνεστε εσείς ο καλύτερος γονέας στα μάτια του παιδιού, σαμποτάροντας ό,τι κάνει ο άλλος γονέας. Ωστόσο, αυτό του προκαλεί μόνο σύγχυση.

Τα παιδιά που αναλαμβάνουν τον ρόλο του διαμεσολαβητή έχουν περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης και άγχους που πηγάζει από τη συναισθηματική σύγκρουση που βιώνουν.

Διατηρήστε τις ρουτίνες

Διατηρήστε, όσο το δυνατόν, ίδια την καθημερινή ρουτίνα των παιδιών, το μέρος διαμονής, το φιλικό τους περιβάλλον και τις δραστηριότητές τους. Έτσι, θα βοηθήσετε στην πιο γρήγορη προσαρμογή και στη μείωση της αποδιοργάνωσης και του άγχους που μπορεί να προκληθεί στα παιδιά από την αλλαγή της οικογενειακής δομής.

Μείνετε συνεπείς στην τήρηση των κανόνων

Πολλοί γονείς τείνουν να γίνονται πιο υποχωρητικοί και ανεκτικοί απέναντι στα παιδιά τους, μετά από ένα διαζύγιο, είτε επειδή νιώθουν ενοχές απέναντί τους είτε επειδή προσπαθούν να μην τα στεναχωρούν περαιτέρω. Ως αποτέλεσμα, αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης προβλημάτων συμπεριφοράς ή και μείωσης της ακαδημαϊκής επίδοσης των παιδιών.

Επομένως, είναι καλό να παραμείνετε όσο το δυνατόν πιο συνεπείς στην τήρηση των κανόνων και των ορίων που έχετε επιβάλει στα παιδιά και, γενικότερα, στον τρόπο διαπαιδαγώγησης που έχετε καθιερώσει.

Διάβασε επίσης: Δομώντας τα όρια: πώς η οριοθέτηση προάγει ευτυχισμένα παιδιά;

Παρέχετε διαρκή επιβεβαίωση και ασφάλεια

Κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο το παιδί κατακλύζεται από ποικίλα και αμφίθυμα συναισθήματα. Είναι σημαντικό να είστε κοντά του και να του δείχνετε ότι είστε ανοιχτοί να απαντήσετε στις όποιες απορίες του και να του εξηγήσετε οτιδήποτε μπορεί να έχει παρερμηνεύσει.

Φροντίστε να του παρέχετε, διαρκώς, τη συναισθηματική επιβεβαίωση που χρειάζεται, να του εξηγείτε τι πρόκειται να συμβεί, τι θα αλλάξει και τι όχι, και να εμπνέετε αισιοδοξία, ώστε να νιώθει, όσο το δυνατόν, πιο ασφαλές και ήσυχο.

Να είστε ειλικρινείς και ξεκάθαροι

Συνήθως, τα παιδιά δυσκολεύονται να κατανοήσουν τους λόγους που οδηγηθήκατε στο διαζύγιο, καθώς και τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας σχετικά με αυτό.

Είναι σημαντικό να συμφωνήσετε, εξ αρχής, με τον άλλο γονέα ως προς την εξήγηση που θα δώσετε στα παιδιά, και να είστε ειλικρινείς απέναντί τους, ώστε να μη φάσκετε και αντιφάσκετε διαρκώς. Διαφορετικά, κινδυνεύετε να χάσετε την εμπιστοσύνη τους και να τους προκαλέσετε σύγχυση.

Δώστε χρόνο στο παιδί να «πενθήσει» την απώλειά του

Στην προσπάθειά σας να ενθαρρύνετε το παιδί ή και τον εαυτό σας ότι όλα θα πάνε καλά, μπορεί να απορρίπτετε ή να επικρίνετε άθελά σας κάποιες αρνητικές συναισθηματικές εκδηλώσεις του.

Ωστόσο, δεν βοηθάει να του λέτε, για παράδειγμα, να μην κλαίει, να μη στεναχωριέται και να μην ανησυχεί. Έτσι, το παιδί αρχίζει να νιώθει μόνο του και συναισθηματικά αποκομμένο από εσάς.

Είναι φυσιολογικό να αντιμετωπίζει το παιδί κάποιες συναισθηματικές μεταπτώσεις το πρώτο διάστημα μετά το διαζύγιο.

Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να το αναγνωρίζετε, να το αποδέχεστε και να ενθαρρύνετε το παιδί να σας μιλάει για ό,τι νιώθει. Μπορείτε να του πείτε, για παράδειγμα, «Είναι λογικό να στεναχωριέσαι, επειδή δεν θα μένουμε πλέον όλοι μαζί» ή «Καταλαβαίνω ότι όλο αυτό μπορεί να σε τρομάζει τώρα».

Το παιδί πρέπει να παραμείνει «παιδί»

Πολλά παιδιά τείνουν να υιοθετούν, ασυνείδητα, τον ρόλο του γονέα που έχει φύγει από το σπίτι, πάνω στην προσπάθειά τους να παρηγορήσουν και να βοηθήσουν τον γονέα που παραμένει και να διατηρήσουν τις ισορροπίες του σπιτιού.

Κι αυτό μπορεί να το ενισχύσετε κι εσείς, άθελά σας, πάνω στην ανάγκη σας να είστε κοντά με το παιδί και να έχετε συντροφιά. Ως αποτέλεσμα, όμως, το παιδί θα αρχίσει να αναλαμβάνει ευθύνες μεγαλύτερες από αυτές που αρμόζουν στην ηλικία του, θα αυξηθεί το άγχος του και θα χάσει πιο γρήγορα την παιδικότητά του.

Μην επιτρέπετε στο παιδί να αναλαμβάνει αρμοδιότητες που δεν του αναλογούν, μην το χρησιμοποιείτε ως υποκατάστατο του/της πρώην συζύγου και μην αυξάνετε τις απαιτήσεις που έχετε από αυτό. Διατηρήστε τη σχέση γονέα-παιδιού και βοηθήστε το να παραμείνει παιδί της ηλικίας του.

Ζητήστε βοήθεια από φίλους και συγγενείς

Φίλοι και συγγενείς με τους οποίους το παιδί είναι κοντά, εμπιστεύεται και νιώθει άνετα μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην προσαρμογή του μετά το διαζύγιο και να σας βοηθήσουν, όποτε εσείς αντιμετωπίζετε τις δικές σας δυσκολίες και δεν είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε το παιδί.

Συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό

Ένα διαζύγιο μπορεί να εξαντλήσει τους γονείς συναισθηματικά, με αποτέλεσμα τη στιγμή που τα παιδιά χρειάζονται την περισσότερη υποστήριξη, αγάπη, ζεστασιά και στενή παρακολούθηση, αρκετοί γονείς να δυσκολεύονται να τα παρέχουν.

Είναι καλό να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας και να αποφεύγετε να επιβαρύνετε το παιδί σας με τα δικά σας συναισθήματα λύπης, άγχους ή θυμού. Η μείωση της δικής σας δυσφορίας θα συμβάλει θετικά στην καλύτερη προσαρμογή του παιδιού στη νέα κατάσταση, καθώς αφουγκράζεται καλύτερα από τον καθένα τα συναισθήματα και τη διάθεσή σας.

Εκτός αυτού, μην ξεχνάτε ότι αποτελείτε πάντα πρότυπο για το παιδί, και στην περίπτωση αυτή είναι σημαντικό να του δώσετε ένα καλό παράδειγμα διαχείρισης μιας στρεσογόνου κατάστασης.

Πότε χρειάζεται βοήθεια το παιδί

Όπως προαναφέρθηκε, είναι φυσιολογικό να εμφανίζουν τα παιδιά μεταπτώσεις στη διάθεσή τους και προβλήματα συμπεριφοράς τον πρώτο καιρό, αμέσως μετά από το διαζύγιο. Αν, όμως, η κατάσταση αυτή διατηρείται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, τότε θα ήταν καλό να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Διάβασε επίσης: Η σημασία του «ασφαλούς δεσμού» ανάμεσα σε γονείς και παιδιά

Φωτογραφίες από canva

Ακολουθήστε το Miss or Madam στο Facebook και στο Instagram.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.